Interview met Miranda van der Klauw – Stichting Stedenband Tilburg – Matagalpa

Patiperra werkt sinds dit jaar samen met de Stedenband Tilburg-Matagalpa (STM). Laten we even kennismaken met deze stichting. Wie werken daar en wat doen ze?

Hola, ik ben Miranda van der Klaauw, coördinator van STM. Bij STM zijn ongeveer 50 vrijwilligers actief. Matagalpa is een stad in Nicaragua, waar wij al ruim 35 jaar mee samenwerken. We ondersteunen daar kansarme groepen mensen en we vertellen hierover in Tilburg. Onze belangrijkste projecten zijn onderwijs, microkrediet en koffie. We willen graag dat alle kinderen naar school gaan en dat ze daar goed onderwijs krijgen. Daarom financieren we klaslokalen, meubilair, materialen en workshops voor docenten. Daarnaast financieren we krediet en scholing voor ondernemende vrouwen en kleine koffieboeren. Hiermee kunnen jaarlijks honderden kleine ondernemers een redelijk bestaan opbouwen en een toekomst voor hun kinderen.

Waarom ben je met STM gaan samenwerken, Martine?

Muy buenos días Miranda,

Wat leuk deze gloednieuwe samenwerking! Jullie steunen prachtige projecten in Nicaragua.
Ik ben er vorig jaar zelf nog geweest en heb gezien wat het doet met mensen: de zelfbeschikking, het zelf sturing geven aan hun bedrijf en ook de rol die het toerisme daarin speelt. Zowel in Matagalpa als ook bijvoorbeeld in Somoto heb ik kunnen zien dat er veel goeds wordt gedaan met de middelen die binnenkomen dankzij het toerisme. Het gaat om scholing en voorlichting, zoals je aangeeft, maar ook om de bibliotheek die gevuld mag worden in de klein dorp. Een bieb zal de lezer denken? Ja. Het valt op dat velen ook hier een mobiele telefoon hebben, maar de tijden van Ebooks zijn nog ver te zoeken. Een bieb is dan ook zeker geen overbodige luxe.

Ik moet zeggen dat ik het vooral schrijnend vond te ervaren dat er niet veel toeristen waren in 2019. Dat was natuurlijk wel te begrijpen gezien de strubbelingen waar het land in 2018 doorheen ging, maar ik voelde me compleet veilig tijdens mijn reis door Nicaragua. De impact op de economie van een land is enorm en dat voelden ook de boeren in de koffiecoöperatie San Ramón waar ik was. Ik heb me toen voorgenomen te kijken hoe ik iets voor hen kon doen. Vanuit mijn positie kan ik deze mensen het best helpen door reizen aan te bieden waarbij hun projecten worden bezocht.

Het zogenaamde Community based tourism, ofwel toerisme dat wordt georganiseerd dóór lokale gemeenschappen om het lokale leven te leren kennen is heel waardevol. En dat is nu precies waar het om gaat bij het reizen: een land en zijn mensen leren kennen. En waar kan dat nou beter dan bij mensen thuis. Ik was al even op zoek naar samenwerkingspartners om dergelijke projecten te integreren in de rondreizen en toen kwamen jullie op mijn pad: de perfecte combinatie. 😊

En Miranda, hoe zijn jullie met de activiteiten begonnen? En wie staat er aan de wieg van STM? 35 jaar van activiteiten is een heel mooie tijd waarin jullie ongetwijfeld veel voor elkaar hebben gekregen.

Onze stichting is ontstaan in de jaren ’80, toen er in Nicaragua van alles gebeurde. De Sandinisten, een groep guerrillastrijders, hadden dictator Somoza verdreven en begonnen met de opbouw van het land op basis van hun (socialistische) principes. Ze organiseerden een grote alfabetiseringscampagne en investeerden in onderwijs en gezondheidszorg voor alle inwoners. Ook kwam er een grootschalige herverdeling van de landbouwgronden.

Maar de voormalige aanhangers van Somoza lieten het er niet bij zitten en begonnen, met steun van de VS, een contra-revolutie die uitmondde in een burgeroorlog.

Het beleid van de Sandinisten én de burgeroorlog inspireerde veel mensen in andere landen en zorgde ervoor dat er in allerlei steden solidariteitscomités en stedenbanden werden opgericht. Deze organisaties wilden het verhaal van Nicaragua vertellen en een bijdrage leveren aan de vele projecten voor de kansarmen.

In Tilburg werd de kiem voor de Stedenband gelegd op de universiteit, waar een groep studenten een Nicaragua-week organiseerde. Het jaar erop ging er een bouwploeg naar Matagalpa om een kleuterschool te bouwen in een arme wijk. Daarna ontstonden er vriendschappen tussen scholen, groepen vrouwen, de bibliotheek, een kraamkliniek, enz.

We hebben inderdaad veel bereikt: beter onderwijs, veilige zorg voor moeder en kind en kleinschalige werkgelegenheid. Momenteel focussen we ons vooral op onderwijs- en economische projecten.

Dag Miranda,

Nicaragua heeft inderdaad een roerige geschiedenis, net als veel andere landen in Latijns-Amerika trouwens waar ‘behoorlijk’ links altijd wordt afgewisseld met ‘behoorlijk’ rechts. En deze ontwikkeling lijkt tot op de dag van vandaag nog actueel te zijn.

Jullie zijn altijd alleen actief geweest in de bergregio van Matagalpa toch? Het is een prachtige regio om te bezoeken: het klimaat is er aangenaam en het is er altijd mooi groen. De stad Matagalpa telt ongeveer 150.000 inwoners, zeker niet klein. In de omgeving liggen kleine dorpen en zogenaamde comunidades waar coöperaties gevestigd zijn die worden gesteund door STM.

Het zijn mooie alternatieven met name omdat de inwoners zelf beslissen wat er met hun land bijvoorbeeld gebeurt. Het is toch zo dat de coöperaties een volledig zelfbestuur hebben? Dat is wel wat ik zelf heb mogen zien in Comunidad la Reyna.

En als er nu mensen zijn die dit lezen en heel graag jullie werk willen bezoeken om te kijken hoe het werk op een coöperatie eraan toegaat, de lokale bevolking wil ontmoeten en ook een steentje bij te dragen? Hoe kunnen zij dat doen en wat doen ze precies tijdens hun verblijf in Matagalpa? Welke coöperaties kunnen worden bezocht bijvoorbeeld? En in welke tijd van het jaar is het leuk om dit te doen? Landbouwcoöperaties hebben niet het hele jaar door voldoende werk misschien? De koffiebonen worden geoogst in onze winter meen ik?

Veel vragen voor jou. Ik kijk uit naar de antwoorden. 🙂

Ha Martine, wat leuk dat je ook zo’n passie voelt voor Nicaragua en de mensen daar! We zijn inderdaad alleen actief in Matagalpa en omgeving. Dat is overzichtelijk en houdt de lijntjes kort. We hebben geluk gehad met de keuze voor deze stad, want de stad ligt mooi, in de bergen, en het klimaat is een stuk aangenamer dan in andere delen van het land. In Matagalpa kan het ook goed warm zijn, maar ’s avonds en ’s nachts koelt het wel af. In november, december en januari is het helemaal prettig en dan vindt ook de koffieoogst plaats. Matagalpa is een echte koffieregio.

Ik kan een reis in die periode zeker aanbevelen. Je kunt dan zien wat er allemaal bij komt kijken voordat de koffie bij jou in Nederland in je kopje zit. Een bezoek aan een koffieplantage en als je wilt, zelf koffie plukken en logeren op de boerderij, is een onvergetelijke ervaring. Daar in de bergen is het zo stil en vredig en de natuur is zo mooi! Momenteel werken wij vooral samen met de UCA in San Ramón, waar la Reyna ook bij hoort, maar we hebben ook contacten met andere families die eco- of agrotoerisme aanbieden.

De coöperaties zijn een soort verenigingen waar leden bepalen wie er in het bestuur en de directie zitten. Deze mensen zijn zelf ook boeren. De ’technici’ op het kantoor van de coöperatie ondersteunen de boeren met scholing en advies. Zo zijn er bijvoorbeeld tijdens de ‘koffieroest’ (dat is een schimmel die de plant aantast) resistente koffieplanten aangeschaft met krediet dat wij beschikbaar hebben gesteld. En ze worden geïnformeerd over het veranderende klimaat. Want ook dat heeft invloed op de koffieplanten. Als er mensen zijn die de koffieboeren willen steunen, vinden ze daarover informatie op onze website (bij Steun ons) of klik op deze link https://www.tilburg-matagalpa.nl/steun-ons

Ook voor mensen met interesse in cacao en chocolade kunnen we excursies en een proeverij regelen. Vlakbij Matagalpa zit een heus chocoladekasteel! De chocola die in Matagalpa wordt gemaakt is nauwelijks te vergelijken met de ‘soepele’ chocola die wij kennen. Daar is de chocola vooral puur en robuust van smaak. Even wennen, maar voor de liefhebber niet te versmaden… Krijg je al zin om te gaan?

Een heus chocoladekasteel? Heel spijtig dat ik die niet heb gevonden vorig jaar. Ik heb altijd zin om naar Nicaragua te gaan en de volgende keer zal het kasteel zeker op de route liggen. Tijdens mijn verblijf heb ik natuurlijk wel chocolate gegeten als echte liefhebber. 😉 En het is inderdaad pure chocola van de pure cacaobonen zonder alle toevoegingen. Puur natuur dus en dat proef je echt! De cacaoboon is op zich niet zoet, dus wat suiker toevoegen is zeker lekker, maar wat mij betreft niet teveel.

Je vertelt over de koffieboeren en de informatievoorziening die wordt verzorgd door jullie betreffende het veranderende klimaat. Zijn er nog meer onderwijsprojecten die jullie steunen? Binnen de coöperaties zal het veelal om cursussen gaan, maar STM zet zich ook in voor beter onderwijs op middelbare scholen toch? Wat is jullie rol daar precies? En als bezoeker, is het mogelijk om te participeren, interacteren met de leerlingen?

En wat natuurlijk ook heel interessant is: de Spaanse taal! Gelukkig willen steeds meer mensen deze taal leren en waar kan dat nu beter dan in een land waar de taal 24/7 om je heen gesproken wordt. De uitspraak van de Nicaraguanen is heel prima, dus het is een goede plek om basiskennis Spaans op te doen of om je Spaans te perfectioneren. Kan je daar ook nog iets over vertellen? Dank weer!

Jaha, het chocoladekasteel is gebouwd door een Nederlander die tijdelijk in Matagalpa woonde. Nu runnen de Nicaraguanen het zelf en is hij op de achtergrond nog betrokken. Het klopt dat er alleen cacao en wat suiker in de repen zit en soms voegen ze er sinaasappel of koffieboontjes aan toe.

Onderwijs is ons belangrijkste werkgebied. Ik vertelde al dat Tilburgers een school bouwden in de jaren ’80 en dat snel daarna de eerste scholenbanden ontstonden. Een aantal basisscholen in Tilburg zag de meerwaarde van een langdurig contact. Er kwamen bezoeken over en weer en er werden workshops ontwikkeld, op verzoek van de Nica’s. Eerst gingen die vooral over creatieve vakken, omdat dat makkelijker is uit te leggen. Maar de laatste jaren is er een heuse kennisuitwisseling op docentenniveau ontstaan. De Tilburgse docenten coachen als het ware hun collega’s op vakken als rekenen, sport en op het gebied van klassenmanagement. Alle docenten genieten er enorm van om op deze manier de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.

En in Tilburg zijn er jaarlijks educatieve projecten op scholen en sponsorlopen om zaken in Matagalpa te kunnen financieren. Dat kan gaan om een nieuw lokaal, om materialen of om workshops over pesten of milieuvervuiling. Heel divers dus.

Bezoekers kunnen zeker langs gaan bij scholen of bij een centrum voor kansarme kinderen dat wij ook steunen. Samen zingen of dansen is altijd leuk, maar verder kan de taal een belemmering zijn om echt iets uit te wisselen. Zelfs op de middelbare scholen is het Engels nogal matig. Dat komt omdat Spaans natuurlijk ook een wereldtaal is en in Latijns Amerika vooral Spaans de voertaal is. Voor wie Spaans wil leren, hebben wij contact met een taalschool, al is deze momenteel gesloten. Diverse docenten die daar werkten, bieden hun diensten nu als zzp-er aan en zo kunnen wij mensen die dat willen koppelen aan een docent met een programma op maat. Helemaal mee eens dat je de taal het beste leert in de praktijk!

Dat kasteel ziet er prachtig uit en chocolade met sinaasappel klinkt ook heerlijk. Op deze website kan je meer informatie vinden over het Castillo del Cacao voor de lezers die geïnteresseerd zijn.

Het begint toch allemaal met onderwijs, dus super dat dat jullie belangrijkste focusgebied is. En het is voor de reizigers dus ook heel interessant om precies te zien hoe dat nu gaat op scholen daar. Het is dan natuurlijk een goed idee om eerst een week een intensieve taalcursus te doen met een van jullie docenten en vervolgens bij de scholen te gaan kijken en deel te nemen aan het werk in de coöperaties.

Tijdens een reis van 2 of 3 weken verblijf je dan in een prachtig land met mooie mensen en draag je ook nog een steentje bij. En dat is overigens niet alleen door mee te werken. Het feit dat je er bént, geïnteresseerd bent in de mensen en wat zij doen en daarnaast ook financieel bijdraagt, maakt dat een reis met STM een bijzondere en unieke reiservaring garandeert.

Het is bijvoorbeeld mogelijk om een het Meet the Locals programma te combineren met een selfdrive door Nicaragua. Daarbij kan je naar Somoto rijden waar de trekpleister de Somoto Canyon is. De tours worden hier aangeboden door een Rural Community Based Tourism organisatie. Daarnaast is Nicaragua een heel divers land en een prachtige vakantiebestemming! Je kan er lekker luieren, maar ook op veel verschillende manieren actief zijn. Vulkanen bedwingen, fietsen, kajakken, snorkelen of surfen, je onderdompelen in koloniale geschiedenis in León en Granada of gewoon lekker luieren op de stranden van Corn Islands, de Pacific of Ometepe. Voordeel van Nicaragua is dat het niet zo groot is en deelname aan een van de mooie projecten van STM in combinatie met een verlenging is heel goed mogelijk.

Voor wie meer informatie wil over de projecten en de meerdaagse pakketten die STM aanbiedt, kan je contact opnemen met Miranda van der Klaauw: toerisme@tilburg-matagalpa.nl
Zij weet ook heel veel over alle bestemmingen in Nicaragua, dus voor meer reisadvies kan je ook bij Miranda terecht. Of natuurlijk bij Martine Heijmen van Patiperra travels: info@patiperra.com